Spór o „UEFA Home-Grown Player Rule”

W 2006 roku FIFA podjęła inicjatywę zmiany zasad wystawiania piłkarzy zagranicznych w klubach piłkarskich. W 2008 roku Kongres FIFA zaproponował wprowadzanie tzw. zasady 6+5, zgodnie z którą w wyjściowej jedenastce klubu powinno występować co najmniej sześciu krajowych zawodników i pięciu zawodników zagranicznych. Projekt ten został jednak zakwestionowany przez Parlament Europejski i Komisję Europejską, które proponowane rozwiązanie uznały za dyskryminację obywateli Unii Europejskiej. 6+5, czyli flagowy projekt Seppa Blattera zakończył się niepowodzeniem.

Równolegle UEFA w 2005 roku przyjęła przepisy, mające wejść w życie od sezonu 2008/2009, zgodnie z którymi kluby biorące udział w rozgrywkach UEFA podając 25-osobową listę kadry A, zobowiązały się do zapewnienia  udziału zawodników wyszkolonych zarówno w klubie, jak i federacji krajowej, do której należy dany klub. Mowa tu oczywiście o tzw. „Home-Grown Player Rule”. Propozycja ta zyskała przychylność Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej jako mniej dyskryminacyjna oraz bardziej proporcjonalna dla zakładanych celów. Przepisy te zostały zostały ostatecznie wprowadzone przez UEFA i obowiązują do dzisiaj.

Zgodnie z Home-Grown Player Rule za zawodnika wyszkolonego przez klub należy uznać gracza, który pomiędzy 15. a 21. rokiem życia (lub sezonami, w którym ukończył ten wiek) był zarejestrowany w obecnym klubie przez okres trzech sezonów lub 36 miesięcy, przy czym nie ma znaczenia, czy rejestracja miała charakter stały, czy też odbywała się z przerwami. 

Z kolei za zawodnika szkolonego w federacji krajowej uznaje się gracza, który pomiędzy 15. a 21. rokiem życia (lub sezonami, w którym ukończył ten wiek) przez trzy sezony lub 36 miesięcy, był zarejestrowany w drużynach należących do tej samej federacji, co jego obecny klub. Podobnie jak w poprzednim przypadku, nie ma znaczenia, czy rejestracja miała charakter stały, czy też odbywała się z przerwami. Oczywiście zawodnik spełniający kryteria, by uznać go za gracza wyszkolonego w klubie, jednocześnie spełnia kryteria, by zostać zakwalifikowany jako zawodnik szkolony w federacji krajowej.

Razem stanowią oni grupę tzw. „Locally trained players”. Zgodnie z przepisami UEFA kluby uczestniczące m.in. w rozgrywkach Ligi Mistrzów muszą zapewnić udział co najmniej ośmiu takich zawodników w zgłoszonej kadrze A. W przeciwnym przypadku kadra klubów ulegnie proporcjonalnemu zmniejszeniu. Co istotne, jeżeli liczba graczy szkolonych w klubie będzie mniejsza niż czterech, zgłoszona kadra ulegnie zmniejszeniu nawet w przypadku możliwości zgłoszenia pięciu lub więcej zawodników wyszkolonych w federacji. Konfiguracje zestawienia kadry zostały wskazane w załączniku H do Regulaminu Ligi Mistrzów na sezon 2018/2019.

Od początku wprowadzenia zasady 4+4 w środowiskach akademickich kwestionowano jej zgodność z normami Unii Europejskiej, wskazując m.in. na naruszenie przepisu art. 45 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, gwarantującego prawo do swobodnego przepływu pracowników. Powoływano się na brak adekwatności i proporcjonalności ograniczeń mając na uwadze efekty wprowadzenia zasady, tj. brak znaczącego udziału zawodników poniżej 21. roku życia w rozgrywkach organizowanych przez UEFA. Dodatkowo, agent piłkarski Daniel Striani, skierował powództwo przeciwko UEFA, kwestionując zgodność przepisów UEFA z normami UE gwarantującymi swobodę przepływu pracowników. Sprawa prowadzona jest przez sąd gospodarczy w Brukseli, który wyznaczył posiedzenie na 11 września.

Niewykluczone, że sprawa znajdzie swój finał w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak miało to miejsce m.in. w sprawie Bosman. Stwierdzenie sprzeczności przepisów UEFA z prawem UE może mieć również znaczenie dla krajowych rozgrywek. Z opublikowanego ostatnio raportu przez FIFA wynika, że 46% federacji ustanowiło przepisy dotyczące minimalnej liczby  zawodników wychowanych w danym kraju. Można zatem wyobrazić sobie scenariusz, w którym w dalszej kolejności zostaną podważone systemy rozgrywek w poszczególnych europejskich państwach. Warto śledzić dalsze kroki podjęte przez brukselski sąd. Mogą one bowiem warunkować dalszą legislację sportową nie tylko w obszarze piłki nożnej.