ANALIZA TAKTYCZNA: Trzy szybkie Arsenalu

Arsene Wenger zdecydował się na ustawienie 1-4-2-3-1, przechodzące w 1-4-1-4-1 (w szczególności w fazie obrony). Pozycję defensywnego pomocnika, poruszającego się tuż przed środkowymi obrońcami, zajął Coquelin. Nominalnie obok niego ustawiony był Cazorla. Jak wiadomo, Hiszpan jest graczem o zupełnie innej charakterystyce niż Francuz, o profilu zdecydowanie bardziej zorientowanym na ofensywę. Choć więc w fazie obrony obaj mieli operować w poziomie, na przedpolu linii defensywnej, to w fazie ataku Cazorla operował wyżej. Tym niemniej, nie zawsze tuż za plecami wysuniętego Giroud, a także nieco z  głębi pola, jako cofnięty rozgrywający. Na skrzydłach francuski menadżer Arsenalu postawił na Sancheza oraz Ramsey’a. O ile pierwszy bardzo często schodził do środka i zajmował miejsce obok Giroud lub nieco za nim, drugi raczej trzymał się prawej flanki i właśnie w bocznych sektorach boiska notował najwięcej kontaktów z piłką. Na swojej ulubionej pozycji grał Özil – nominalnie na „10”, schodząc jednak do lewego skrzydła (schodzący do skrzydła rozgrywający).

Brendan Rodgers z kolei pozostał przy ustawieniu z trzema (środkowymi) obrońcami. W sobotnie popołudnie menadżer Liverpoolu zestawił swych podopiecznych w 1-3-4-3(2-1). Podobnie jak miało to miejsce w tym sezonie choćby na Old Trafford, Henderson zajął pozycję prawego wahadłowego, lewego natomiast – Moreno. Najbliżej formacji obronnej poruszał się Lucas, nieco przed nim operował natomiast Allen. Podobnie jak to miało miejsce w przypadku Arsenalu, w fazie obrony obaj operowali w poziomie. Tercet atakujących tworzyli Coutinho, Marković i Sterling. Najczęściej poruszali się w konfiguracji 2-1 – Coutinho operował za plecami najbardziej wysuniętego Sterlinga, niekiedy jednak formując odwrócony trójkąt z Lucasem i Allenem; Marković natomiast zajmował pozycję raczej bliżej prawej flanki, nie unikając jednak zejść do środka.

Arsenal od początku spotkania zastosował bardzo wysoki i agresywny pressing na zawodników Liverpoolu. Szczególnie intensywne gospodarze doskakiwali do dwójki Toure-Sakho, czyli zdecydowanie najsłabiej operujących piłką graczy wśród obrońców i pomocników Liverpoolu. 

W pressing zaangażowana była czwórka atakujących, a ponadto Cazorla i w zależności od tego, czy i na którą flankę dogrywana była piłka, jeszcze jeden z bocznych obrońców. Na wypadek, gdyby Liverpoolowi udało się pokonać „pierwszą” linię pressingu, kolegów ubezpieczał Coquelin, odpowiedzialny za przejmowanie podań wprowadzających. W związku z wysokim pressingiem, do przodu przesuwał się cały blok obronny Arsenalu, w rezultacie czego linia obrony gospodarzy ustawiona było dosyć wysoko. 

Dzięki zaangażowaniu w pressing 5-6 sześciu graczy, po odbiorze – który według założeń miał następować możliwie blisko bramki gości, a już na pewno na ich połowie – Arsenal znajdował się w sytuacji równowagi lub nawet przewagi liczebnej. To dawało szereg możliwości rozegrania i ze względu na odległość od bramki Mignoleta, pozwalało błyskawicznie po odbiorze tworzyć sytuacje bramkowe.

Przez pierwsze 15 minut Liverpool kompletnie nie radził sobie z wysokim pressingiem Arsenalu. Podopieczni Rodgersa starali się przedostawać na połowę przeciwnika rozgrywając piłkę od własnej bramki, krótkimi podaniami, co jednak londyńczycy skutecznie im uniemożliwiali. Goście sprawiali wrażenie nieco zaskoczonych tak ofensywnym i agresywnym pressingiem w wykonaniu Arsenalu, nie próbując dostosować swojego sposobu gry do strategii obronnej przyjętej przez Wengera. Dlatego też forsowali rozegranie piłki od własnej bramki, mimo że nie przynosiło to żadnych efektów – podania padały łupem graczy gospodarzy, którzy byli również bardzo skuteczni w odbiorze i szybko odzyskiwali piłki po stratach. Liverpool został niemalże zamknięty na własnej połowie.  W tym fragmencie meczu posiadanie piłki rozkładało się 69,1% do 30,9% na korzyść Arsenalu (per WhoScored). Liverpool natomiast nie korzystał z faktu, iż formacja obronna Arsenalu ustawiona było dosyć wysoko, posyłając piłki na wolne pole, za plecy zwłaszcza Mertesackera, do szybkiego Sterlinga. Jedyne takie zagranie w tym okresie miało miejsce dopiero w 13’ minucie, choć i tak pierwszy do piłki dopadł Ospina (inna sprawa, że błąd popełnił sędzia liniowy, ponieważ Sterling nie był na spalonym). 

Jeśli Arsenal nie tworzył sytuacji zaraz po odbiorze, przechodził do ataku pozycyjnego. Liverpool bronił całą drużyną na własnej połowie, nie podejmując prób wysokiego pressingu na obrońców gospodarzy. Pewne próby pressingu pojawiały się dopiero około połowy boiska, ale były to rzadkie przypadki. Sterling z rzadka próbował naciskać Koscielnego lub Mertesackera, z kolei druga linia Liverpoolu ustawiała się na ok. 40 metrze. Arsenal więc bez większych problemów wprowadzał futbolówkę na połowę przeciwnika i kontynuował tam atak pozycyjny. 

W fazie obrony goście przechodzili do ustawienia z pięcioma obrońcami – 1-5-4-1. Obaj wahadłowi zajmowali wówczas pozycje bocznych obrońców. Momentami Liverpool przechodził na czteroosobową defensywę, z nieco wysuniętym i operującym bardziej w środku Hendersonem i Canem na prawej obronie. 

W początkowym fragmencie meczu Liverpool był stroną zdecydowanie reaktywną – to Arsenal miał inicjatywę i dyktował warunki gry. Goście, jak wspomniano, zrezygnowali z wyższego pressingu, stosując tenże dopiero wówczas, gdy gospodarze wprowadzali futbolówkę w rejon pogranicza strefy środkowej oraz strefy obronnej Liverpoolu. Ustawiając się dosyć głęboko, wciągali rywali na własną połowę, tyle tylko, że w otwierającym kwadransie nie szło to w parze z kontratakami wyprowadzanymi za pomocą dłuższych podań. Wydaje się, że aktualni wicemistrzowie Anglii mimo wszystko chcieli budować ataki poprzez passing game, podczas gdy już w tym fragmencie spotkania mogli być bardziej bezpośredni i tym samym nieco „utemperować” Arsenal, nastawiony bardzo ofensywnie i przy tym podatny na kontrataki.

Po kwadransie jednak sytuacja uległa zmianie – Liverpool dłużej utrzymywał się przy piłce, także na połowie Arsenalu, częściej wprowadzał piłkę do strefy ataku i zaczął wreszcie stwarzać sytuacje bramkowe. Istotną tego przyczyną było to, że Arsenal nie stosował już tak wysokiego i agresywnego pressingu. Zważywszy na intensywność, z jaką gospodarze grali w tym elemencie od początku spotkania, było to jak najbardziej naturalne (między 15’ a 20’ minutą można było zaobserwować odpoczywającego Giroud, ciężko oddychającego i z rękami na kolanach). Dzięki temu Lucas i Allen mieli więcej miejsca i czasu na przegranie piłki z obrony do zawodników atakujących. 

Arsenal w fazie obrony albo trzymał się wyjściowego ustawienia 1-4-2-3-1 albo przechodził do ustawienia 1-4-1-4-1. 

Między 15’ a 30’ minutą posiadanie piłki wyrównało się (58% do 42% na korzyść Arsenalu, per WhoScored), przy czym między 15’ a 20’ minutą to goście byli częściej przy futbolówce (54,2% do 45,8%, per WhoScored). Istotne nie było jednak samo posiadanie piłki, a to, że Liverpool coraz częściej przenosił grę do strefy obrony Arsenalu.

Jak wspomniano wyżej, w tym fragmencie meczu Liverpool przedostawał się pod pole karne Arsenalu przede wszystkim środkiem boiska. Özil nie był już tak aktywny w fazie obrony, do tego Cazorla miewał przestoje, podczas których zostawiał Coquelina z dwoma przeciwnikami w strefie przez linią obrony. Centralną postacią gości był natomiast Coutinho, operujący między liniami i korzystający z (nie)obecności w tej strefie Cazorli.

W fazie ataku Liverpool szukał podań – do Sterlinga i ścinającego ze skrzydła Markovicia –  posyłanych pomiędzy i zarazem za plecy środkowych obrońców Arsenalu lub między nich a bocznych obrońców. Zadanie to miała ułatwić duża mobilność obu atakujących gości i ich przewaga w szybkości, przyspieszeniu oraz zwinności nad defensorami gospodarzy. Do tego trzeba odnotować, iż nie był to najlepszy meczu duetu Koscielny-Mertesacker – obaj mieli bowiem problemy z utrzymaniem właściwego ustawienia oraz z upilnowaniem szybszych rywali. Zwłaszcza Mertesacker zaskakująco łatwo zostawał za plecami Sterlinga. 

Z drugiej jednak strony, gdy Liverpool spychał Arsenal pod własną bramkę, gospodarze formowali całkiem zwarty i szczelny blok obronny, w związku z czym goście mieli problem ze znalezieniem miejsca na tworzenie okazji strzeleckich.

Decydujący dla losów meczu okazał się jednak ostatni kwadrans pierwszej połowy, gdy Arsenal trzykrotnie pokonał Mignoleta.

Mogło umknąć uwadze widza, że Arsenal – wbrew pozorom – miał w pierwszej połowie problemy ze stwarzaniem sytuacji bramkowych w ataku pozycyjnym. Warto bowiem odnotować, że wszystkie trzy okazje gospodarzy na początku meczu wynikały z wysokiego i agresywnego pressingu, który finalnie doprowadził do odbioru piłki relatywnie blisko bramki Liverpoolu. W ostatnim jednak kwadransie pierwszej połowy Arsenal był w tym elemencie znacznie bardziej produktywny. Aktywny stał się Özil, schodzący do lewej flanki i następnie szukający miejsca w środku, dzięki czemu miał więcej swobody. Niemiec chętnie cofał się również po piłkę, co przyniosło asystę drugiego stopnia przy golu Bellerina.  Wyżej operował Cazorla. Giroud z kolei był bardzo mobilny: wycofywał się z pierwszej linii, m.in. szukając podań na tzw. ścianę, a także opuszczał pas środkowy szukając pozycji nieco szerzej. W ten sposób tworzył miejsce Özilowi i Sanchezowi. Ten ostatni po takiej akcji podwyższył na 3:0.

W przerwie Rodgers dokonał zmiany personalnej – Sturridge za Markovicia – oraz taktycznej. Z ustawienia 1-3-4-3(2-1) Liverpool przeszedł na 1-4-1-4-1. Can zajął miejsce na prawej obronie, tuż przed Toure i Sakho operował Lucas, wchodząc pomiędzy nich w początkowej fazie ataku pozycyjnego; Henderson przeszedł do środka, partnerując Allenowi i Coutinho; Sterling z kolei przeniósł się na lewe skrzydło. Wypada zauważyć brak klasycznego prawego pomocnika, przy czym w drugiej połowie bardzo ofensywnie grał Can, momentami do boku schodził też ze środka Henderson. 

Dzięki tym roszadom, Liverpool zyskał zauważalną przewagę. Rezygnując z zawodnika ustawionego na pozycji prawego skrzydłowego, Rodgers zyskał dodatkowego gracza w środku polu w osobie Hendersona, łącznie dysponując tam aż czterema, przeciwko trzem rywalom (Coquelin, Cazorla, Özil). Ryzyko polegało na tym, że zarazem Liverpool po przerwie starał się wykorzystywać w fazie ataku całą szerokość boiska – na lewym skrzydle aktywni byli Moreno i Sterling, na prawym natomiast operował sam Can, w praktyce jako wahadłowy, bez wsparcia klasycznego skrzydłowego. Ofensywne nastawienie gości sprawiło, że za plecami zawodników ustawionych na skrzydłach zostawało mnóstwo miejsca, z którego korzystał zwłaszcza Sanchez. Dlatego też, coraz częściej zamykając Arsenal nawet na 30 metrach od bramki Ospiny, był Liverpool jednocześnie bardzo narażony na kontrataki gospodarzy.

Znacznie bardziej ofensywne ustawienie i podjęcia ryzyka przez gości było czymś oczywistym. Arsenal natomiast, po niezłych pierwszych 5 minutach po przerwie, z elementami wysokiego pressingu, przystał na warunki narzucone przez Liverpool – nieco wycofany, zrezygnował z wysokiego na rzecz średniego i niskiego pressingu, chętnie wciągał rywali głęboko na własną połowę, szukając coraz częściej okazji raczej do wyprowadzenia szybkiego kontrataku – którym nierzadko atakujący gospodarzy byli w przewadze liczebnej –  niż do konstruowania akcji w ataku pozycyjnym. Mieliśmy więc odwrócenie ról – to Liverpool stał się stroną proaktywną, Arsenal zaś reaktywną.

Przy nieco cofniętym Coutinho, między liniami obrony i pomocy Arsenalu operował Sturridge. Reprezentant Anglii najczęściej był pod piłką właśnie wtedy, gdy wycofywał się tam z pierwszej linii.

Na sytuacje na boisku Wenger zareagował po kwadransie. Ramsey’a zastąpił Flamini, wzmacniając strefę przed formacją obronną, dzięki czemu z istotnej części obowiązków w fazie obrony zwolniony został Cazorla. Arsenal dysponował więc duetem typowych defensywnych pomocników – przy czym to Flamini odpowiadał za penetrujących środkowych pomocników Liverpoolu – co było odpowiedzią francuskiego menadżera londyńczyków na czterech środkowych pomocników Liverpoolu, dodatkowo wspomaganych przez Sturridge’a. W fazie obrony Arsenal był niezwykle elastyczny, płynnie przechodząc z 1-4-2-3-1 do 1-4-4-1-1 oraz 1-4-5-1. Özil przeszedł na lewe skrzydło, z kolei miejsce Ramsey’a na prawej flance zajął Sanchez.

Trzeba ponadto odnotować, że przesunięcie na lewe skrzydło sprawiło, iż bardziej produktywny stał się Sterling. Owszem, w pierwszej połowie młody Anglik znajdował się w niezłych sytuacjach, jednak niewiele z tego wynikało. Było widać, że „9” nie jest jego optymalną pozycją. Na flance mógł natomiast mógł w pełni wykorzystać swoje atuty, czyli przede wszystkim szybkość i doskonałe panowanie nad piłką w dryblingu. To właśnie Sterling wywalczył rzut karny, po którym bramkę na 3:1 zdobył Henderson. Sterling nie zdołał jednak stworzyć kolegom ani jednej sytuacji bramkowej, a do tego w drugiej połowie nie zanotował ani jednego celnego dośrodkowania (0/2, per StatsZone).

Przewaga Liverpoolu w drugiej połowie nie przełożyła się jednak na to, by goście wrócili do gry. Bramkę zdobyli późno, bo w 76’minucie, a do tego za chwilę z boiska wyleciał Can. Arsenal dowiózł zwycięstwo – dorzucając jeszcze czwartego gola autorstwa Giroud – bez większych problemów. Dlaczego? Otóż podopieczni Wengera po raz kolejny w tym sezonie w starciu z rywalem w walce o TOP4 zaprezentowali się z bardzo dobrej strony w defensywie: bronili w kompaktowym bloku obronnym, nieźle przesuwali i byli skuteczni w odbiorze. Dzięki temu, choć Liverpool wprowadzał piłkę do strefy ataku, nie tworzył po przerwie sytuacji bramkowych.

O komentarz do meczu poprosiliśmy Radosława Chmiela (@master_lfc), korespondenta Liverpool FC dla portalu @thisisanfield i administratora oficjalnego polskiego Twittera @PolandLFC: