CZYM JEST FIFA TRAINING COMPENSATION?
Ekwiwalent za wyszkolenie FIFA (‘FIFA training compensation’, będziemy się tymi pojęciami posługiwać wymiennie), stanowi opłatę, jaka winna być uiszczona dla klubów szkolących młodych zawodników.
Zgodnie z przepisami opłata ta jest należna w dwóch przypadkach. W razie podpisania przez zawodnika pierwszego profesjonalnego kontraktu oraz w razie zmiany przynależności klubowej przez profesjonalistę przed końcem roku, w którym ukończył on 23. rok życia. Opłata obowiązuje tylko przy transferach międzynarodowych, gdy zawodnik zmieniał kraj w okresie szkolenia. W przeciwnym razie zastosowanie znajdują krajowe przepisy o ekwiwalencie za wyszkolenie, które ma rzecz jasna także Polski Związek Piłki Nożnej.
NIESPODZIANKA DLA STALI MIELEC
Co ciekawe jeszcze niedawno obowiązywała reguła, w której transfer aby generować ekwiwalent musiał odbyć się najpóźniej w sezonie, w którym zawodnik kończy 23 lata. Obecnie chodzi o rok kalendarzowy 23. urodzin. Beneficjentem tych zmian z pewnością będzie Stal Mielec oraz kluby, do których był czasowo transferowany w okresie szkolenia Rafał Strączek.
Golkiper mielczan skończył bowiem 23 lata 12 lutego 2022 roku, więc w sezonie 2021/2022. Kontrakt z Girondins de Bordeaux podpisał dopiero od sezonu 2022/2023, a zmiana jego przynależności klubowej nastąpi 1 lipca 2022 roku. Wedle starych przepisów ekwiwalentu by nie było. Dzięki zmianom transfer w kolejnym sezonie także liczy się do ekwiwalentu, bowiem będzie miał miejsce w roku kalendarzowym 23. urodzin zawodnika, czyli w 2022 roku.
PIERWSZY KONTRAKT - PUŁAPKA ŚLĄSKA WROCŁAW
Przy pierwszym podpisaniu kontraktu z młodym zawodnikiem ekwiwalent za wyszkolenie FIFA należny jest wszystkim dotychczasowym klubom szkolącym zawodnika. Swego czasu przekonał się o tym Śląsk Wrocław, podpisując pierwszy profesjonalny kontrakt z Mathieu Scaletem. Okazało się, że ten podpis kosztował wrocławski klub, wedle medialnych doniesień, około 500 000 złotych - właśnie z uwagi na konieczność wypłacenia klubom szkolącym ‘FIFA training compenstation’.
KOLEJNY TRANSFER. KIEDY TRZEBA UIŚCIĆ OPŁATĘ?
Z kolei przy kolejnym transferze zawodnika, który już jest zawodowcem, a nie skończył się jeszcze 23. kalendarzowy rok jego życia, opłata winna być zapłacona poprzedniemu klubowi z małymi wyjątkami, o których poniżej.
Generalnie opłata jest należna niezależnie od tego, czy zawodnik jest transferowany na podstawie umowy transferowej czy jako zawodnik wolny. Przyjmuje się jednak, że w razie transferu odpłatnego lub na mocy klauzuli odstępnego kwota transferu zawiera i zastępuje kwotę ekwiwalentu. Pewne dodatkowe restrykcje wprowadzono także dla transferów między klubami z Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Tutaj dodatkowo wskazano, że klub uprawniony do ekwiwalentu powinien transferowanemu zawodnikowi wolnemu przedstawić propozycję przedłużenia kontraktu. Jeżeli tego nie zrobi, pozbawia się roszczenia o zapłatę ‘FIFA training compensation’.
Innym ciekawym wyjątkiem jest zwolnienie z tej opłaty klubów należących do najsłabszych na danym kontynencie ujętych w ostatniej IV kategorii FIFA. Beneficjentami tego rozwiązania są kluby polskiej I i II ligi, które mogą pozyskiwać młodych zawodników z zagranicy bez obowiązku uiszczania ekwiwalentu za wyszkolenie FIFA.
JAK OBLICZYĆ OPŁATĘ?
Sposób obliczenia ekwiwalentu jest skomplikowany. Bazuje on na okresie szkolenia oraz stawce za rok. Stawki te są uzależnione od kategorii klubu pozyskującego zawodnika i ujęte są w specjalnej opublikowanej przez FIFA tabeli. Im lepszy klub, tym więcej powinien zapłacić za wyszkolenie.
Mała odrębność istnieje między klubami z Europejskiego Obszaru Gospodarczego - w razie transferu do klubu wyższej kategorii ze stawki wyciąga się średnią. Kluby w każdej federacji kontynentalnej (np. UEFA) podzielone są na cztery kategorie. Najlepsze ligi w Europie, jak Premier League czy Seria A, to kategoria I, polska Ekstraklasa to kategoria III, a pozostałe ligi w Polsce znajdują się kategorii IV. Obecne stawki przedstawiają się następująco:
ILE ZA ŁUKASZA PORĘBĘ?
W przypadku Łukasza Poręby, niespełna 22-latka, który całą karierę spędził w zespole „Miedziowych”, ekwiwalent za wyszkolenie FIFA robi się poważną sumą. Pozyskujący go francuski klub RC Lens należy do pierwszej kategorii według rozdzielnika FIFA, Zagłębie zaś to kategoria III. Zatem w celu obliczenia opłaty wziąć musimy, zgodnie z powyższymi regułami, średnią z opłat rocznych dla obu klubów.
Skoro dla Lens jest to 90 000 euro, a dla Zagłębia 30 000 euro, za każdy sezon szkolenia zawodnika należne będzie 60 000 euro. Obliczenia te mają zastosowanie od wieku 15 lat. Przez cztery sezony szkolenia zawodnika od jego 12. do 15. roku życia FIFA uznaje, że nakłady na szkolenie zawodnika są na tyle niewielkie, że powinny być kalkulowane według stawki najniższej IV kategorii. Dla klubów europejskich wynosi ona 10 000 euro za sezon. Tym samym w przypadku Łukasza Poręby rekompensata winna wynosić przez cztery sezony po 10 000 euro a przez kolejnych siedem sezonów po 60 000 euro. Daje to kwotę ponad 450 000 euro.
Nic dziwnego zatem, że klub odrzucał oferty transferowe za zawodnika w wysokości, według spekulacji, około 300 000 euro. W wypadku przyjęcia jednej z nich uzyskałby mniej z ekwiwalentu za wyszkolenie FIFA, a ponadto straciłby w połowie sezonu wartościowego zawodnika.
FIFA TRAINING COMPENSATION DLA KLUBÓW WYPOŻYCZAJĄCYCH ZAWODNIKA
Ekwiwalent za wyszkolenie FIFA należy się także klubom, u których zawodnik szkolił się jako zawodnik wypożyczony, o czym się zresztą mówi stosunkowo mało.
Ostatnio z tej możliwości skorzystał Raków Częstochowa, który w sezonie 2018/2019 wypożyczył z Pogoni Szczecin Marcina Listowskiego. Zawodnik ten po roku w Częstochowie wrócił do Pogoni, a po rozegraniu kolejnego sezonu, w 2020 roku, został wytransferowany definitywnie do włoskiego US Lecce.
Częstochowianie wykorzystali niewynikająca wprost z przepisów, lecz bardziej z dorobku orzeczniczego FIFA zasadę, że przy transferze profesjonalisty ekwiwalent FIFA należy się nie tylko poprzedniemu klubowi zawodnika, lecz także innym klubom szkolącym, do których z klubu macierzystego był ten zawodnik wypożyczony. Dzięki skutecznemu pozwowi do FIFA wicemistrzowie Polski otrzymają od włoskiego klubu prawie 40 tysięcy euro – zawodnik był zarejestrowany w Rakowie przez 311 dni, a zatem 85,2% sezonu, za które należne byłoby 45 000 euro. Warto zatem przy pomocy specjalistów weryfikować kariery swoich byłych piłkarzy. A nuż jest parę dodatkowych euro do zarobienia?
MATEUSZ STANKIEWICZ, radca prawny
www.stankiewicz-kancelaria.pl
Twitter: @Mat_Stankiewicz
![Relacje transferowe na żywo [LINK]](img/ads/relacje.jpg)
